چرم مصنوعی چیست و تفاوت آن با چرم طبیعی

چرم مصنوعی یک ماده صنعتی است که از ترکیبات شیمیایی مانند PVC (پلی‌وینیل کلراید) و PU (پلی‌اورتان) تولید می‌شود. این نوع چرم به دلیل فرآیندهای تولید کنترل‌شده و قابلیت انطباق با نیازهای مختلف، در صنایع گوناگون به کار می‌رود. چرم مصنوعی معمولاً در قالب ورق‌های بزرگ تولید می‌شود و می‌تواند به راحتی برش، دوخت و شکل‌دهی شود. این ماده به طور گسترده‌ای در تولید محصولات مد و دکوراسیون داخلی مانند کیف، کفش، پوشاک و مبلمان استفاده می‌شود. فرآیند تولید چرم مصنوعی شامل مراحل مختلفی از جمله اختلاط مواد اولیه، قالب‌گیری و فرآوری نهایی است. همچنین، این ماده به دلیل ویژگی‌های خاص خود، در برخی موارد به عنوان گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای خاص مانند پوشش‌های ضدآب یا مقاوم در برابر سایش مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، تولید چرم مصنوعی نیز با چالش‌هایی از جمله نگرانی‌های زیست‌محیطی و پایداری و عدم کیفیت همراه است که نیازمند توجه و مدیریت مناسب است.

چرم مصنوعی چیست؟

چرم مصنوعی نوعی ماده‌ی صنعتی است. این نوع چرم برای نخستین بار در قرن ۱۹ میلادی در آلمان و با هدف تولید لوازم نظامی مانند کمر‌بند، غلاف اسلحه، پوتین و کیف مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان، چرم‌های مصنوعی از لایه‌ای خمیری شکل با روکشی از پلی‌اورتان یا پلی‌استر ساخته می‌شدند. با شروع جنگ جهانی دوم و کمیاب شدن چرم طبیعی، صنعتگران به تولید چرم مصنوعی روی آوردند و این ماده به تدریج جای خود را در صنایع مختلف باز کرد.

امروزه چرم‌های مصنوعی از یک لایه‌ی پلیمری با طرح و رنگی تشکیل می‌شوند که بر روی لایه‌ای پارچه‌ای چسبانده می‌شود. این نوع چرم عمدتاً از وینیل یا پلاستیک ساخته می‌شود و چرم مصنوعی وینیل متداول‌ترین نوع آن است. برای افزایش انعطاف‌پذیری، لایه‌ی وینیل در برابر حرارت قرار می‌گیرد. چرم مصنوعی، در صنایع مختلفی مانند تولید کیف، کفش، لباس، مبلمان و حتی روکش صندلی خودروها استفاده می‌شود.

چرم مصنوعی چگونه تولید می‌شود؟

تولید چرم مصنوعی فرآیندی چندمرحله‌ای است که طی آن مواد پلاستیکی مانند پلی‌اورتان (PU) یا پلی‌وینیل‌کلراید (PVC) به یک پارچه‌ی پایه متصل می‌شوند. اگرچه روش‌های تولید ممکن است بسته به نوع چرم مصنوعی و کاربرد نهایی آن متفاوت باشد، اما مراحل کلی تولید این ماده معمولاً شامل چهار مرحله‌ی اصلی است:

۱. به‌دست آوردن مواد پایه

در این مرحله، تولیدکنندگان از پارچه‌هایی مانند پنبه یا پلی‌استر به عنوان پایه‌ی چرم مصنوعی استفاده می‌کنند. این پارچه‌ها معمولاً زبر و خشن هستند و قبل از استفاده در فرآیند تولید، باید به‌دقت آماده‌سازی شوند تا سطحی یکنواخت و مناسب برای پوشش پلاستیکی ایجاد کنند.

۲. فرموله‌کردن پلاستیک

در این مرحله، مواد پلاستیکی مورد نیاز برای تولید چرم مصنوعی فرموله می‌شوند. برای مثال، PVC از ترکیب مواد نفتی و نمک و طی فرآیندهای شیمیایی پیچیده تولید می‌شود. در مورد PU نیز، پلی‌اورتان با ترکیب مواد شیمیایی خاصی ساخته می‌شود که انعطاف‌پذیری و دوام بالایی به چرم مصنوعی می‌دهد.

۳. اتصال مواد

پس از آماده‌سازی پارچه‌ی پایه و فرموله‌کردن پلاستیک، نوبت به اتصال این دو لایه می‌رسد. این کار معمولاً از طریق روش‌هایی مانند ذوب پلاستیک یا پوشش‌دهی انجام می‌شود. در این فرآیند، لایه‌ی پلاستیکی به‌طور یکنواخت روی پارچه‌ی پایه قرار می‌گیرد و با آن ترکیب می‌شود تا ساختاری شبیه به چرم ایجاد کند.

۴. برش و آماده‌سازی پارچه

در مرحله‌ی آخر، چرم مصنوعی تولید شده به شکل و اندازه‌های دلخواه برش داده می‌شود و برای استفاده در محصولات نهایی مانند کیف، کفش، لباس، مبلمان و روکش صندلی خودروها آماده می‌شود. در برخی موارد، چرم مصنوعی تحت فرآیندهای تکمیلی مانند رنگ‌آمیزی یا ایجاد بافت قرار می‌گیرد

انواع چرم مصنوعی

 از نظر ساختاری، چرم مصنوعی به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود: چرم پلی‌اورتان (PU) و چرم وینیل. در ادامه، ویژگی‌های هر کدام را بررسی می‌کنیم.

۱. چرم پلی‌اورتان (PU)

چرم PU به دلیل نرمی و انعطاف‌پذیری بالا، یکی از محبوب‌ترین انواع چرم مصنوعی است. این نوع چرم بیشتر در تولید محصولاتی مانند کیف، کفش، کت، کمربند و روکش صندلی خودرو استفاده می‌شود. چرم PU به دلیل استفاده از پلی‌اورتان، سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد و وزن سبک‌تری نیز نسبت به سایر انواع چرم مصنوعی دارد.

۲. چرم وینیل

چرم وینیل نیز یکی از پراستفاده‌ترین مواد در صنایع پوشاک و مبلمان است. در این نوع چرم، لایه‌ی وینیل به طور کامل روی پارچه‌ی پایه ذوب می‌شود و فرم و طرح آن را به خود می‌گیرد. محصولات ساخته شده از چرم وینیل به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، سایش و رطوبت، عمر طولانی‌تری دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود چرم وینیل گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در شرایط سخت و محیط‌های پرتردد باشد.

هر دو نوع چرم مصنوعی (PU و وینیل) به دلیل قیمت مناسب، تنوع در طراحی و عدم نیاز به استفاده از پوست حیوانات، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای پیدا کرده‌اند. انتخاب بین این دو نوع چرم معمولاً به نیازهای خاص هر محصول و کاربرد نهایی آن بستگی دارد.

انواع چرم مصنوعی به لحاظ ظاهر

چرم صنعتی اشبالت

چرم اشبالت دارای ظاهری پرزدار و نرم است که معمولاً در رنگ‌های متنوع تولید می‌شود. این نوع چرم با استفاده از لایه‌هایی از چرم طبیعی و مصنوعی که به طور فشرده بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند، ساخته می‌شود. به دلیل مقاومت مطلوبی که دارد، چرم اشبالت به عنوان گزینه‌ای مناسب برای تولید کیف و کفش شناخته شده و در صنعت مد و فشن کاربرد زیادی دارد.

چرم اشبالت مصنوعی

چرم اشبالت مصنوعی به گونه‌ای طراحی شده است که ظاهری مشابه چرم اشبالت طبیعی داشته باشد، اما با استفاده از مواد مصنوعی تولید می‌شود. این نوع چرم به دلیل قیمت پایین‌تر و قابلیت تولید در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف، به یکی از انتخاب‌های محبوب در صنعت مد تبدیل شده است. کاربردهای آن شامل تولید کیف و کفش، لباس و سایر لوازم جانبی است.

چرم اکلیلی

چرم اکلیلی با ظاهری براق و درخشان تولید می‌شود و به خاطر جذابیت و زیبایی‌اش، در رنگ‌های متنوع موجود است. این نوع چرم عمدتاً برای تولید کیف و کفش‌های مجلسی و فانتزی، رومیزی و گل‌های فانتزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خاصیت درخشان آن باعث می‌شود که در مراسم و مناسبت‌های خاص، گزینه‌ای بسیار مناسب باشد.

چرم صنعتی طرح‌دار

چرم طرح‌دار یکی از محبوب‌ترین متریال‌ها برای تولید کیف و کفش است و معمولاً با نام‌هایی مانند چرم کروکودیل، چرم پوست ماری و چرم سنگی شناخته می‌شود. طرح‌های موجود بر روی این نوع چرم با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و تحت فشار و حرارت بالا حک می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که چرم طرح‌دار ظاهری شیک و لوکس داشته باشد و در بازار مد و فشن بسیار مورد توجه قرار گیرد.

چرم مصنوعی منفذدار

چرم مصنوعی منفذدار، به دلیل قابلیت تنفس بالایی که دارد، گزینه‌ای مناسب برای تولید محصولات متنوعی مانند کفش و پوشاک است. چرم کروفوم یا ورنی، از جمله رایج‌ترین انواع چرم مصنوعی منفذدار هستند که با استفاده از پوشش پلاستیکی پی یو و پلی استر تولید می‌شوند. این نوع چرم به دلیل خواص ضدآب و راحتی در استفاده، در بسیاری از صنایع مورد توجه قرار گرفته است.

 نقاط ضعف چرم مصنوعی

چرم مصنوعی، هرچند که مزایای خاص خود را دارد، اما در کنار این مزایا، معایبی نیز به همراه دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. در ادامه به بررسی برخی از این نقاط ضعف می‌پردازیم:

کاهش عمر مفید

چرم‌های مصنوعی معمولاً نسبت به چرم طبیعی کیفیت و دوام کمتری دارند و به سادگی دچار سایش و خراش می‌شوند. این امر موجب می‌شود که با گذشت زمان، کیفیت و زیبایی آن‌ها کاهش یابد.

تأثیرات زیست‌محیطی

تولید چرم مصنوعی به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و پلیمری، می‌تواند به آلودگی محیط زیست منجر شود. این مسئله باعث نگرانی‌های زیست‌محیطی و تأثیرات منفی بر اکوسیستم می‌شود. اما چرم طبیعی سازگار با محیط زیست می باشد و 

کمبود تهویه مناسب

چرم مصنوعی به دلیل ساختار فشرده‌اش، قابلیت تنفس کمتری دارد. این ویژگی باعث می‌شود که کفش‌ها و محصولات چرم مصنوعی به سرعت بو بگیرند و راحتی کاربر را تحت تأثیر قرار دهند.

بوی ناخوشایند

حتی با وجود کیفیت بالا، چرم مصنوعی نمی‌تواند عطر و بوی چرم طبیعی را به خوبی منتقل کند. بوی ناشی از مواد شیمیایی به کار رفته در تولید این نوع چرم می‌تواند برای برخی افراد آزاردهنده باشد.

مزیت چرم طبیعی در مقابل چرم مصنوعی

چرم طبیعی به عنوان یک ماده‌ی زیست‌محیطی، دارای ویژگی‌هایی است که می‌تواند آن را به گزینه‌ای پایدار تبدیل کند، اما این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه به برخی از جنبه‌های سازگاری چرم طبیعی با محیط زیست اشاره می‌کنیم:

۱. منبع طبیعی
چرم طبیعی از پوست حیوانات تولید می‌شود که در صورت مدیریت پایدار دامداری، می‌تواند به عنوان یک منبع تجدیدپذیر محسوب شود.

۲. تجزیه‌پذیری
چرم طبیعی به طور طبیعی تجزیه‌پذیر است و در مقایسه با چرم مصنوعی، که معمولاً از مواد شیمیایی ساخته می‌شود، کمتر به محیط زیست آسیب می‌زند.

۳. تولید پایدار
اگر فرآیند تولید چرم طبیعی به شیوه‌ای پایدار انجام شود، می‌تواند به حفظ اکوسیستم‌ها و تنوع زیستی کمک کند. این شامل رعایت اصول اخلاقی در دامداری و کاهش استفاده از مواد شیمیایی مضر در فرآیند دباغی است.

۴. عمر طولانی
چرم طبیعی معمولاً دارای عمر طولانی‌تری نسبت به چرم مصنوعی است و این به معنای کاهش نیاز به تعویض و تولید مجدد محصولات است.

سخن پایانی

چرم مصنوعی، با وجود کاربردهای گسترده و مزایای ظاهری، همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است. این ماده به دلیل فرآیند تولیدش که معمولاً شامل استفاده از مواد شیمیایی مضر و غیرقابل تجزیه است، می‌تواند تأثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشد. همچنین، برخی از محصولات چرم مصنوعی به دلیل کیفیت پایین‌تر، ممکن است در طول زمان دچار آسیب و فرسودگی شوند. در نهایت، با وجود جذابیت‌های اقتصادی و طراحی، باید به عواقب زیست‌محیطی و کیفیت این ماده توجه ویژه‌ای داشت و در انتخاب‌های مصرفی خود، به دنبال گزینه‌های پایدارتر و باکیفیت‌تر مثل چرم طبیعی بود.